Proces kadawerowy” zmarłego papieża Formozusa musiałby być jednym z najbardziej absurdalnych wydarzeń w historii Rzymu. Dziewięć miesięcy po śmierci papieża, jego ciało zostało ekshumowane i jego gnijące zwłoki zostały umieszczone na tronie, aby stawić czoła oskarżeniom. Wyraźnie niezdolny do obrony, zmarły papież został uznany za winnego we wszystkich zarzutach.
W 891 roku n.e. Formozus został wybrany na papieża i pełnił tę funkcję aż do śmierci w 896 roku na udar mózgu (choć niektórzy podejrzewają otrucie). Podczas sprawowania urzędu Formozus narobił sobie wielu wrogów na wyższych szczeblach władzy w Konstantynopolu, Świętym Cesarstwie Rzymskim, we Włoszech i w samym Kościele. Nieustannie przeszkadzali mu też wkraczający muzułmanie.
Jednak za to wszystko Formozus był kochany przez lud. Kiedy zmarł, na ulicach Rzymu wybuchły zamieszki. Aby zahamować niepokoje, Kościół szybko ustanowił Bonifacego VI papieżem. Papież Bonifacy VI przetrwał dwa tygodnie zanim zmarł (na podagrę lub truciznę), a jego rządy zostały uznane za „nieważne”. Jego następcą został Szczepan VI.
Miedziana rycina przedstawiająca papieża Formozusa, 1580. (Giovanni Battista de’Cavalieri / ang. Public Domain )
Papież Stefan VI pałał nienawiścią do zmarłego papieża Formozusa. IX i X wiek naszej ery był burzliwym okresem dla papiestwa w Rzymie. Uwikłany w polityczne machinacje Europy Watykan był świadkiem szybkiej sukcesji papieży, którzy przychodzili i odchodzili. Świeckie królestwa i lenna popierały kandydata na papieża, aby czerpać korzyści z preferowanej wierności papieskiej.
Podczas swojego panowania Formozus wspierał Arnulfa z Karyntii w staraniach o koronę cesarską Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Papież Stefan VI popierał rywala Arnulfa, Lamberta ze Spoleto. W chwili śmierci Formozus był w trakcie tworzenia armii przeciwko Spoleto. Arnulf również zmarł w 896 roku, w tym czasie Spoleto przybył do Rzymu, aby otrzymać koronę cesarską od nowo wyświęconego papieża Szczepana VI.
Sytuacja osiągnęła szczyt absurdu wraz z pośmiertnym procesem kościelnym papieża Formozusa w styczniu 897 roku, wydarzeniem zwanym potocznie Cadaver Synod („proces kadawerowy”). Papież Szczepan VI nakazał ekshumację ciała Formozusa. Został on ubrany we wszystkie wytworne szaty papieskie i postawiony przed sądem, gdzie stanął przed zarzutami Szczepana VI o krzywoprzysięstwo, pożądanie papiestwa jako laik i łamanie kanonów kościelnych w czasie, gdy był papieżem.
Będąc w tym czasie gnijącym trupem, Formozus nie był zbyt dobry w obronie! Został uznany za winnego, pozbawiony swoich szat i pozbawiony tytułu papieża. Trzy palce, którymi błogosławił ludzi, zostały odcięte, a jego nagie zwłoki wrzucono do zwykłego grobu.
Mając już dość intryg kościelnych, społeczeństwo zażądało usunięcia Szczepana VI i ustanowienia właściwego papieża. Szczepan VI został wtrącony do więzienia, a następnie uduszony w sierpniu 897 roku.
Czytaj więcej: Cadaver Synod: Ekshumowane zwłoki papieża Formozusa, które zostały postawione przed sądem
Zdjęcie górne: Jean-Paul Laurens, Le Pape Formose et Étienne VII („Pope Formosus and Stephen VII”), 1870 r. Źródło: Public domain
Przez Kerry Sullivan